Leren incasseren
Leren incasseren; Soms lopen dingen gewoon anders dan je graag zou willen. In deze nieuwsbrief vertellen we over het uitstel van de bouw en de invloed van het weer en de blauwtong op het bedrijf en op ons humeur. En kijken we vooruit naar het resultaat van een dagje Yvonne Jaspers…..
De uitgestelde bouw
De bouw van de nieuwe schuur is om verschillende redenen met een jaar uitgesteld. Voornaamste reden is prijs in combinatie met de financiering. Bouwmaterialen zijn toch behoorlijk duurder geworden, wat maakt dat de totale bouwprijs toch behoorlijk is opgelopen. En ook al zouden we nu de financiering wel rond krijgen, dan nog is het de vraag of we zoveel geld willen investeren in een melkveetak, die je met het melkvee zelf niet meer terugverdient.
Om dat even uit te leggen: Er wordt met koeien melken in Nederland eigenlijk nooit genoeg verdiend om vervangingsinvesteringen te doen in een stal. De enige manier om een stal te vervangen is door meer koeien te gaan melken en zo de bouwkosten over meer liters te verspreiden. Omdat melkvee houden een zeer kapitaalintensieve bezigheid is, kan koeien melken in Nederland eigenlijk niet uit. Dat is ook de reden dat Campina of Unilever nooit zijn eigen boerderijen heeft gekocht. Het is een heel slecht rendement op je geïnvesteerd kapitaal. Om diezelfde reden zie je ook geen ketens in de melkveehouderij of een BV met meerdere melkveebedrijven. De reden dat boeren toch kunnen blijven bestaan, is dat er vaak afgelost vermogen in de grond zit waar geen rente en of aflossing over hoeft worden betaald en in veel gevallen dus ook geen pacht. Zodra er echter sprake is van een bedrijfsovername wordt het moeilijker als dat vermogen toch uitbetaald moet worden. Vaak kan dat niet en wordt er veel vermogen geschonken, of wordt een boerderij verkocht om de boedel te kunnen verdelen.
Nu groei in aantal koeien niet meer mogelijk is, moeten boeren op zoek naar andere manieren om toch rendabel en bij de tijd te blijven met (milieuvriendelijke) investeringen. Dat valt niet altijd mee. Als je nu naar het landschap in Nederland kijkt, zou je bijna de conclusie kunnen trekken dat de meelkveebedrijven die je nu ziet alleen nog economisch rendabel kunnen blijven draaien totdat de stallen opgebruikt zijn en dan houdt het op. Voor elke boer die nu stopt, komt geen nieuwe meer voor terug. Ook provincies en gemeentes zijn zich hiervan bewust. De gemeente Ede heeft zelfs uitgesproken dat ze zich meer zorgen maakt of er wel genoeg boeren over blijven, dan dat ze zich zorgen maakt of er wel genoeg stikstof wordt gereduceerd.
De boeren die toch konden investeren hebben dat meestal gedaan met de verdienste uit een andere tak; kalveren, varkens of kippen. Het geld dat in die tak verdiend is, wordt geïnvesteerd in het up to date houden van de melkveetak. Dat is ook bij ons het geval. Wat we verdienen met zorgboerderij en vergaderruimte, geeft ons slagkracht om te investeren in het melkvee. Maar hoever wil je daarin gaan? Op deze manier, met deze bouwbegroting wordt het melkvee wel een hele dure hobby. Moeten we er dan toch anders tegenaan gaan kijken? We vermoeden het, maar voor nu hebben we besloten de bouw met minimaal 1 jaar uit te stellen. En in de volgende nieuwsbrief ga ik uitleggen hoe we langzaam veranderen van strategie!
Het natte najaar/winter/voorjaar en de korte zomer
Er kwam geen einde aan de regen afgelopen jaar; wat begon met het opstallen van de koeien in oktober, trok door tot summier beweiden tot ver in juni. Als boer zijn we gewend om met wisselend weer om te gaan, maar dit was wel heel extreem. Elke keer na een zware bui was je weer terug bij af. Een paar dagen droog betekende op stel en sprong actie om gras binnen te halen en hopelijk te gieren, terwijl de bodem dan pas de tijd kreeg om even op te drogen. Het was vaak kiezen tussen twee kwaden: of de bodem de tijd geven, het gras laten staan met kwaliteitsverlies tot gevolg en onzekerheid wanneer de volgende bui alweer voor de deur stond, of toch maaien met kans op structuurschade aan je land. Juist het maken van die beslissingen is zeer vermoeiend en vraagt continue alertheid. Je kunt het je niet permitteren een kans te missen.
En met koeien beweiden zaten we in hetzelfde dilemma; binnen houden, met als gevolg veel extra schoonmaakwerk, weinig bewegingsvrijheid en lagere melkgift, of toch naar buiten met de kans dat ze het gras en het land vertrappen. Ook weer een keuze die we elke dag opnieuw moesten maken en met elke bui weer kon veranderen.
Op dit vlak worden we even geconfronteerd met het feit dat we op het diepste puntje van de Gelderse Vallei liggen. Ons land ligt vrij laag, en we hebben dus snel last van teveel water. Voor ons zou het een goede overweging zijn om stuwen te plaatsen. Die het water kunnen vasthouden als het droog is, maar die je in een natte periode open kunt zetten om het overtollige water weg te krijgen. En met regeneratieve landbouwmethoden de bodemvruchtbaarheid bevorderen, zodat zowel het watervasthoudend als het waterdoorlatend vermogen van de bodem verbetert.
Hoe kijken wij naar de toekomst
Onze missie is altijd geweest: goed voedsel produceren voor de mensen om ons heen en burgers bekend maken en betrekken bij dit proces. Het liefst werken we zo lokaal mogelijk; dit komt terug in onze winkel, maar ook in de vergaderlocatie, de zorgboerderij en middels het groeiend aantal rondleidingen. De regeldruk vanuit de overheid maar ook vanuit de melkfabrieken stijgen enorm en lijkt alleen maar toe te nemen. Vanuit de overheid maar ook vanuit de markt(melkfabriek) worden steeds meer data gevraagd. Elke scheet die een koe laat moet je bijna registeren. Soms schept dat kansen, zoals met verwaarding van CO2-vastlegging. Soms vraag je je af of dit nog wel past bij de reden waarom we boer zijn geworden.
Goed voedsel produceren voor een lokale omgeving vergt een behoorlijk andere insteek dan produceren voor de melkfabriek en dus de wereldmarkt. Wij begonnen 20 jaar geleden als bulkproducenten, onder het mom van de agriwereld: “massa is kassa”. De afhankelijkheid van de melkfabriek en de voerfabriek begon ons echter steeds meer tegen te staan en zo zijn we langzaam zelf producten gaan maken en de winkel gestart. Het liefst zouden we alle melk zelf verkazen en verkopen, maar dat vraagt een behoorlijke omschakeling. Naast dat je een behoorlijk kapitaal in kaasvoorraad hebt zitten, moet je aan de slag met je afzet en je financiering. Die komen er anders uit te zien.
We willen graag de mensen die belang hebben bij het voortbestaan van ons bedrijf en bij onze producten, verder betrekken bij het financieren van ons bedrijf; door middel van het uitgeven van obligaties. Door op deze manier ons bedrijf te financieren, blijven niet alleen de producten maar blijft ook het rendement(geld) in de buurt! Er ontstaat een cirkel om ons bedrijf heen van betrokken mensen (en bedrijven) die met elkaar tot waardevermeerdering komen en blijvend goed voedsel kunnen produceren en consumeren.
In het najaar van 2024 gaan we onze obligatiecampagne starten en zal er meer informatie op de website te vinden zijn.
Bezoek Yvonne Jaspers
In juni hebben we verrassend bezoek gehad; een hele filmploeg van NPO1 samen met Yvonne Jaspers! Voor het programma Onze Boerderij gaat ze op bezoek bij piekbelasters. Thema’s die aan bod komen zijn: wat doet het met je? Welke keuzes maak je? Hoe zie je de toekomst? Het was een pittige dag maar we kijken met een hoopvol en positief gevoel terug op de opnames. Nu wachten op het resultaat.
In oktober komt het op de televisie, exacte datum is nog niet bekend. Wel is bekend dat ze over twee jaar weer terugkomen om te zien hoe de situatie is veranderd en welke keuzes we hebben gemaakt.